Volume 5, Issue 2 (7-2024)
پژوهش های مابعدالطبیعی 2024, 5(2): 355-390 |
Back to browse issues page
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Khavanin Zadeh M A. The Concept of Rabb al-Alamin in the Quran and Its Connection to the Attributes of the One God in Pre-Islamic Arabian Religions. پژوهش های مابعدالطبیعی 2024; 5 (2) :355-390
URL: http://mi.khu.ac.ir/article-1-307-en.html
URL: http://mi.khu.ac.ir/article-1-307-en.html
Department of Quran and Hadith Studies, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University , alikhavanin@khu.ac.ir
Abstract: (494 Views)
After Allāh, the term Rabb is the most frequently used name for God in the Qurʾān, predominantly appearing in the possessive form, with Rabb al-ʿālamīn being the most common. This expression carries significant theological weight, as it is often highlighted as a key attribute of God. Notably, in the opening verses of Sūrah al-Fātiḥa (Q1), it is the sole attribute mentioned between the divine names Allāh and al-Raḥmān. Scholars have long debated the etymology and meaning of al-ʿālamīn, as the derivation of ʿālam does not conform to common Arabic linguistic patterns. Its proposed connection to the root ʿ-l-m (meaning "to know") remains contentious, raising the possibility that it was borrowed from other languages.
This study employs historical and descriptive methods to explore the origins and implications of Rabb al-ʿālamīn. A review of Jewish religious texts and liturgies reveals striking parallels between this Qurʾānic phrase and similar expressions in Hebrew and Aramaic, such as ribbon ha-ʿolāmīm, melek ʿolām, and mare ʿalmā, all used to describe God. Epigraphic evidence from pre-Islamic Arabia further suggests that monotheistic beliefs had taken root in the region centuries before Islam, initially through Judaism and later Christianity. Inscriptions from Ḥimyar and northern Ḥijāz reflect the conceptual alignment of pre-Islamic Arabian religious thought with the Qurʾānic depiction of Rabb al-ʿālamīn.
Keywords: The Most Beautiful Names of God (al-asmāʾ al-ḥusnā), Rabb al-ʿālamīn, Qurʾān, Judaism, Christianity, Pre-Islamic Arabia, Epigraphy
Type of Study: Original Article |
Subject:
Dialectical Theology
References
1. ابن أنبارى (1382)، الزاهر ف‍ى معان‍ى کلمات الناس. تحقیق حاتم صالح ضامن. بیروت: مؤسسة الرسالة. ج. 1 و 2.
2. ابن درید (1987)، جمهرة اللغة، تحقیق رمزى منیر بعلبكى. بیروت: دارالعلم للملایین. ج. 1.
3. ابن سرّاج، محمد بن سرى (1973)، رسالة الاشتقاق. تحقیق محمد على درویش و مصطفی حدرى. دمشق: دار مجلّة الثقافة.
4. أزهرى (1967)، تهذیب اللغة، تحقیق إبراهیم إبیارى، قاهرة: دارالكاتب العرب‍ى، ج. 3.
5. ابن قتیبة دینوری (1398/1978)، غریب القرآن، تحقیق أحمد صقر، بیروت: دارالكتب العلمیة.
6. أبو حاتم رازى (1958)، كتاب الزینة ف‍ى الكلمات الإسلامیة العربیة، تحقیق حسین بن عبد الله همدان‍ى، قاهرة: کلیة دارالعلوم بجامعة قاهرة، ج. 2.
7. أبو عبیدة، معمر بن المثنى (1381)، مجاز القرآن، تحقیق فؤاد سزگین، قاهرة: مكتبة الخانجى.
8. بیهقی، أبو بكر (1412)، كتاب الأسماء والصفات، تحقیق عبد الله بن محمد حاشدى، قاهرة: مكتبة السوادى. ج. 1.
9. جوهرى (1407)، الصحاح، تحقیق أحمد عبد الغفور عطّار، بیروت: دار العلم للملایین. ج. 1.
10. حلیمى، حسین بن حسن (1399). المنهاج ف‍ى شعب الإیمان. تحقیق حلمى محمد فوده، بیروت: دارالفکر، ج. 1.
11. خلیل بن أحمد (1410)، کتاب العین، تحقیق مهدى مخزومى و إبراهیم سامرائى، قم: مؤسسة دارالهجرة، ج. 2 و 8.
12. خوانین‌زاده، محمدعلی (1394الف)، معناشناسی اسم «ربّ» و تبیین جایگاه آن در نظام معنایی قرآن کریم، رسالۀ دکتری دفاع‌شده در دانشگاه تهران (پردیس فارابی). ut.ac.ir/fa/thesis/36695.
13. خوانین‌زاده، محمدعلی (1394ب). «معناشناسی تاریخی واژۀ ربّ»، پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن 8: 77-120.
14. خوانین‌زاده، محمدعلی (1398)، «ربّ». دائرة المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی. تهران: مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج. 24: 589-591.
15. خوانین‌زاده، محمدعلی (1402)، «جستاری معناشناختی در علم‌بودن اسم الرحمن»، پژوهشنامه نقد آراء تفسیری 8: 101-140.
16. خوانین‌زاده، محمدعلی (1403)، «ادیان عربستان در دوران پایانی باستان، بازخوانی بر پایۀ شواهد مادی»، آینه پژوهش 205: 207-271.
17. خوانین‌زاده، محمدعلی و نجارزادگان، فتح اله (1393)، «بازخوانی دیدگاه‌های دانشمندان مسلمان در معنا و اشتقاق ربّ». مطالعات قرآن و حدیث 15: 33-68.
18. رازى، فخر الدین (1396)، لوامع البینات: شرح أسماء الله تعالی و الصفات، تحقیق محمد بدرالدین. مصر: المطبعة الشرفیة.
19. روبن، کریستین ژولین (1401)، 1400 سال پادشاهی در عربستان پیش از اسلام. گزینش، ترجمه و تحقیق محمدعلی خوانین‌زاده، تهران: انتشارات حکمت.
20. زجاج، أبو إسحق إبراهیم بن سری (1408/1988)، معانی القرآن وإعرابه. تحقیق عبد الجلیل عبده شلبی. بیروت: عالم الكتب. ج. 3.
21. طبری، محمد بن جریر (1422)، تفسیر الطبری. جامع البیان عن تأویل آی القرآن، تحقیق عبد الله بن عبد المحسن ترکی، قاهره: دار هجر. ج. 1.
22. طرزى، فؤاد حنّا (2005). الاشتقاق. بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
23. طوسی، محمد بن حسن (1376-1383)، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق أحمد حبیب قصیر عاملی، نجف: المطبعة العلمیة. ج. 1.
24. عبد الباق‍ى، محمّد فؤاد (1420)، المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الكریم، بیروت: مؤسسة الأعلمى للمطبوعات.
25. فخر رازى (1396)، لوامع البینات: شرح أسماء الله تعالی و الصفات، تحقیق محمد بدرالدین، مصر: المطبعة الشرفیة.
26. مقاتل بن سلیمان (1423)، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق عبد الله محمود شحاته، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی. ج. 1.
27. دادگان سفاریا (کتابخانۀ زندۀ تورات): sefaria.org.
28. Clifford, Richard J. and Harrington, Daniel J. (2004), "Bible." In Encyclopedia of Christian Theology. Ed. J. -Y. Lacoste. New York: Routledge. Vol. 1: 202-207.
29. Dan, Joseph (2007), "Apocrypha and Pseudepigrapha." In Fred Skolnik and Michael Berenbaum (eds.), Encyclopaedia Judaica. Second Edition. New York: Thomson Gale. Vol. 2.
30. Gajda, Iwona (1997), Ḥimyar gagné par le monothéisme (IVe-VIe siècle de l'ère chrétienne). Ambitions et ruine d'un royaume de l'Arabie méridionale antique. Aix-en-Provence: Université d'Aix-en-Provence.
31. Herr, Moshe David (2007), "Midrash." In Fred Skolnik and Michael Berenbaum (eds.), Encyclopaedia Judaica. Second Edition. Vol. 14.
32. Horovitz, Josef (1925), Jewish Proper Names and Derivatives in the Koran. Reprint Hildesheim: Olms, 1964.
33. Jastrow, M. (1903), A Dictionary of the Targumim, the Talmud Babli and Yerushalmi, and the Midrashic Literature, New York: G.P. Putnam's Sons.
34. Jeffery, Arthur (1938), The Foreign Vocabulary of the Qurʾān. Baroda: Oriental Institute.
35. Kiltz, David (2012), "The Relationship between Arabic Allāh and Syriac Allāhā." Der Islam, 88/1: 34-35. [DOI:10.1515/islam-2011-0003]
36. Lindstet, Ilka (2024), Muḥammad and His Followers in Context. The Religious Map of Late Antique Arabia. Leiden and Boston: Brill. [DOI:10.1163/9789004687134]
37. Milik, Józef T. (1976), The Books of Enoch: Aramaic Fragments of Qumran Cave 4. Oxford: Clarendon Press.
38. Nehmé, Laïla (2010), "A Glimpse of the Development of the Nabataean Script into Arabic Based on Old and New Epigraphic Material." In Michael C. A. Macdonald (ed.), The Development of Arabic as a Written Language. (Supplement to the Proceedings of the Seminar for Arabian Studies 40), pp. 47-88. Oxford: Archaeopress.
39. Nehmé, Laïla (2018), The Darb al-Bakrah: A Caravan Route in North-West Arabia Discovered by Ali I. al-Ghabban. Catalogue of the Inscriptions. Riyadh: Saudi Commission for Tourism and National Heritage.
40. Nehmé, Laïla (2022), "The Religious Landscape of Northwest Arabia as Reflected in the Nabataean, Nabataeo-Arabic, and Pre-Islamic Inscriptions." In Fred M. Donner and Rebecca Hasselbach-Andee (eds.), Scripts and Scripture. Writing and Religion in Arabia circa 500-700 CE, pp. 43-86. Chicago: The Oriental Institute of the University of Chicago.
41. Neuwirth, Angelika (2024), "Sure 1 - al-fātiḥa - »Die Eröffnende«; Vers In Chronologisch-literaturwissenschaftlicher Kommentar zum Koran, hg. von der Berlin-Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften durch Dirk Hartwig und Angelika Neuwirth unter Mitarbeit von Ali Aghaei und Tolou Khademalsharieh. Betaversion: Stand 08.10.2024: corpuscoranicum.de/de/verse-navigator/sura/1/verse/2/commentary.
42. Nöldeke, Theodor, Schwally, Friedrich, Bergsträßer, Gotthelf and Pretzl, Otto (2013), The History of the Qurʾān. Ed. and Trans. Wolfgang H. Behn. Leiden and Boston: Brill. [DOI:10.1163/9789004228795]
43. Puin, Gerd-R. (2005). "Leuke Kome/ Layka, die Arser/ Aṣḥāb al-Rass und andere vorislamische Namen im Koran: Ein Weg aus dem ,Dickicht'?" In Karl-Heinz Ohlig and Gerd-R. Puin (eds.), Die dunklen Anfänge. Neue Forschungen zur Entstehung und frühen Geschichte des Islam, pp. 317-340. Berlin: Hans Schiler.
44. Rabinowitz, Louis Isaac and Wald, Stephen G. (2007), "Talmud, Jerusalem." In Fred Skolnik and Michael Berenbaum (eds.), Encyclopaedia Judaica. Second Edition. Vol. 19.
45. Robin, Christian J. (2006), "La réforme de l'écriture arabe à l'époque du califat médinois.". Mélanges de l'Université Saint-Joseph, 59: 319-364.
46. Robin, Christian J. (2015), "Quel judaïsme en Arabie ?" In Christian J. Robin (ed.), Le judaïsme de l'Arabie antique. Actes du Colloque de Jérusalem (février 2006), Judaïsme ancien et origines du christianisme 3, pp. 15-295. Turnhout: Brepols. [DOI:10.1484/M.JAOC-EB.5.108285]
47. Robin, Christian J. (2020), "Les noms du Dieu unique dans les religions de l'Arabie préislamique." Communio 45, 3-4: 67-86. [DOI:10.3917/commun.269.0067]
48. Robin, Christian J. (2021), "Judaism in Pre-Islamic Arabia." In Phillip I. Lieberman (ed.), The Cambridge History of Judaism, pp. 294-331. Cambridge: Cambridge University Press. [DOI:10.1017/9781139048873.013]
49. Skolnik, Fred and Berenbaum, Michael (eds.) (2007). Encyclopaedia Judaica. Second Edition. s.v. "Targum." New York: Thomson Gale. Vol. 19
50. Sperling, S. David (2007). "Bible, Translations; Ancient Versions; Syriac Aramaic: Peshitta and Other Versions." In Fred Skolnik and Michael Berenbaum (eds.), Encyclopaedia Judaica. Second Edition. New York: Thomson Gale. Vol. 3.
51. Vollandt, R. (2015), Arabic Versions of the Pentateuch: A Comparative Study of Jewish, Christian and Muslim Sources. Leiden: Brill. [DOI:10.1163/9789004289932]
52. Wald, Stephen G. (2007), "Talmud, Babylonian." In Fred Skolnik and Michael Berenbaum (eds.), Encyclopaedia Judaica. Second Edition. Vol. 19.
53. Wald, Stephen G. (2007), "Tosefta." In Fred Skolnik and Michael Berenbaum (eds.), Encyclopaedia Judaica, Second Edition. New York: Thomson Gale. Vol. 20.
Send email to the article author
| Rights and permissions | |
 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License. |
Vote
