پژوهش‌های مابعدالطبیعی

تأملات پل تیلش درباب عقل، وحی، فرهنگ و شخص مسیح تأثیرات فراوانی روی اندیشه‌های الهیاتی و فلسفی معاصر گذاشته و مسیرهای جدیدی در تأملات الهیاتی گشوده است. تیلیش درباب خدا نیز تصور ویژه‌ای دارد که از نوشته‌های اولیۀ او در آلمان تا آثار متأخرش در آمریکا، زوایای مختلف این مفهوم پرداخته شده ‌است. او تلاش می‌کند تا با طرح تحلیلی از مفهوم خدا، الهیات را با شرایط نوینی که جهان از سر می‌گذراند تطبیق دهد و در این مسیر نقدهای خود به نظریاتی را که در الهیاتی سنتی و معاصر دیده می‌شود مطرح سازد. در این مقاله تلاش می‌شود درباب تصور ویژۀ تیلیش از خدا سخن به میان آورده شود و روشن گردد که بنا به چه مقتضیاتی او به چنین مواجهه‌ای با این مفهوم رسیده‌ است. از منظر تیلش، چهار تعبیر از خدا قابل ملاحظه است که در این مقاله معرفی آنها و نشان دادن ارتباط میان آن‌ها مورد نظر است. به ‌نظر می‌رسد که تصور تیلیش از خدا متکی به مبانی روش‌شناختی، هستی‌شناختی و زبان‌شناختی است که در ابتدا مروری بر آن‌ها صورت خواهد گرفت. در نهایت نسبت به تأثیری که تصور تیلیش از خدا روی تأملات دیگر او، خصوصاً در حوزۀ فرهنگ، دارد اشاراتی صورت خواهد گرفت.