اصول اخلاقی نشر
| تاریخ ارسال: 1402/3/8 |
وظایف و مسئولیت‌های ناشر:
- متعهدبودن به قضاوت‌های تخصصی و حرفه‌ای استوار درباب مقالات دریافتی؛
- صیانت از سوابق دانشگاهی و تحقیقاتی؛
- رعایت اصول اخلاقی توسط سردبیر و دبیران علمی، هیئت تحریریه، و داوران؛
- بررسی سرقت ادبی و تقلب و سوءرفتارهای احتمالی؛
- عنداللزوم، اصلاح، توضیح و واپس‌گیری مقالات؛
- برخورد قانونی با هر گونه سوءرفتار اثبات‌شده.
- دبیران علمی باید مقاله‌ها را تا زمان انتشار محرمانه نگه دارند.
- سردبیر، دبیران علمی و داوران درباب انتشار یا عدم انتشار مقاله تصمیمات لازم را اتخاذ می‌کنند.
- دبیران علمی باید اصل ناشناس‌ماندن داوران را رعایت کنند.
- دبیران علمی ملزم به جلوگیری از تعارض منافع هستند.
- دبیران علمی به رعایت صیانت علمی و تلاش برای رفع نیازهای علمی خوانندگان ملتزم هستند.
- دبیران علمی سرقت ادبی و تقلب و کلاهبرداری‌های احتمالی را شناسایی می‌کنند.
- دبیران علمی نباید اطلاعات مقاله‌ها را برای افرادی غیر از نویسندگان مقاله فاش کنند.
- دبیران علمی یا سایر اعضا از مقالات منتشرنشده برای مقاصد شخصی استفاده نخواهند کرد.
- داوران با دبیران علمی برای تصمیم‌گیری درباب انتشار مقاله‌های دریافتی همکاری می‌کنند.
- داوران اطلاعات مقاله‌ها را محرمانه نگه می‌دارند.
- داوران نظرهای خود را برای تصمیم‌گیری درباب انتشار یا عدم انتشار مقاله، در زمان مقرر برای دبیران علمی ارسال می‌کنند.
- داوران از مقاله‌های منتشرنشده برای مقاصد شخصی استفاده نمی‌کنند.
- نظر داوران درباب مقاله‌ها باید علمی، فنی و تخصصی باشد.
- داوران نباید مقاله‌های دارای تعارض با یکی از نویسندگان، شرکت‌ها، یا مؤسسات را داوری کنند.
- داوران باید تعارضات را افشا کنند.
- نویسندگان موظف‌اند قبل از ارسال مقاله از قوانین نشریه اطلاع پیدا کنند.
- مقاله‌ها نباید در جای دیگری (جز درقالب چکیده یا بخشی از سخنرانی، مقاله مروری، یا پایان‌نامه) منتشر شده باشند یا توسط نشریه دیگری تحت بررسی باشند.
- نویسنده مسئول باید از رضایت دیگر نویسندگان مقاله مطمئن باشد.
- نویسندگان از مؤسسه‌ای که مقاله مربوط به آن است اجازه می‌گیرند.
- نویسندگان اجازهه ویرایش مقاله‌ها را برای رسانایی بهتر به نشریه می‌دهند.
- نویسندگان حامی مالی را برای اجرا و آماده‌سازی روند تحقیق به‌طور خلاصه معرفی می‌کنند.
- همه نویسندگان فرم تعهدنامه را تکمیل و امضا می‌کنند.
- دسترسی به این نشریه آزاد است. نویسندگان حق مالکیت مقاله خود را دارند و به عموم افراد اجازه چاپ، دانلود و و توزیع مقالهه خود را نیز می‌دهند.
- نویسندگان بر سر اینکه نویسنده مسئول یا یکی از نویسندگان مقاله، فرآیندهای بازنگری را برعهده گیرد توافق می‌کنند.
- زمانی که نویسندگان مقاله خطای مهمی را در کارشان دیدند، فورا به سردبیر نشریه برای تصحیح آن اطلاع می‌دهند.
- با توجه به اینکه سرقت ادبی یکی از خطاهای جدی و غیراخلاقی است، تمام نویسندگان باید بدانند که مقاله‌های ارسال‌شده به این نشریه توسط نرم‌افزارها و سامانه‌های تشخیص سرقت ادبی بررسی می‌شوند.
- سرقت ادبی (علمی): سرقت ادبی به‌معنای استفاده عمدی از مقالات یا ایده‌های شخص دیگر به نام خود است. حتی استفاده از یک جمله شخص دیگر یا جملات قبلی خود بدون ذکر منبع، سرقت محسوب می‌شود. همه مقاله‌های ارسال‌شده به این نشریه توسط نرم‌افزار مشابهت‌یاب بررسی می‌شوند.
- داده‌سازی و تحریف: زمانی که پژوهشگر مطالعه‌ای را انجام نداده، اما داده و نتیجه‌گیری ارائه می‌کند داده‌سازی رخ داده است. تحریف نیز زمانی اتفاق می‌افتد که پژوهشی را انجام داده اما داده‌ها و نتایج آن را تغییر می‌دهد.
- ارسال همزمان: ارسال همزمان زمانی است که یک مقاله همزمان به دو نشریه ارسال می‌شود.
- ارسال دونسخه‌ای (المثنی): زمانی اتفاق می‌افتد که دو یا چند مقاله فرضیه‌ها، داده‌ها، و نتایج یکسان داشته باشند.
- ارسال تکراری (اضافی): ارسال تکراری به‌معنی تقسیم یک مطالعه به مقالات متعدد و ارسال آن‌هاست.
- سهیم‌کردن غیراخلاقی نویسنده دیگر: تمام نویسندگان مقاله باید در تدوین آن سهم داشته باشند.
- حذف غیراخلاقی یکی از نویسندگان: هیچ‌یک از نویسندگان سهیم در تدوین مقاله نباید از فهرست نویسندگان مقاله حذف شوند.
- دستکاری منابع: به این معنا که در قسمت پایانی مقاله، منابع مختلفی ذکر شده باشد، اما در متن مقاله نامی از آنها برده نشده باشد.
الف - سوءرفتارهای پژوهشی
۱- فقدان دانش تخصصی و صلاحیت علمی در موضوع پژوهش
۲- مراعات‌نکردن صداقت در ارائه گزارش کارهای علمی خود برای کسب امتیازات علمی و اداری و ترفیع و ارتقا
۳-جانبداری در فرآیند انجام پژوهش با دخالت‌دادن پیش‌فرض‌ها و تمایلات خود، دیگران یا موسسه سفارش‌دهنده پژوهش
۴-ارائه‌نکردن نتایج واقعی پژوهش به‌دلیل ترس و تاثیر فشارها و جهت‌گیری‌های سوء درباره پژوهشگر
۵- پایبندنبودن به عنصر زمان (موعد مقرر) در انتشار نتایج پژوهش (امتناع از انتشار نتایج پژوهش در بازه زمانی معین، به‌دلیل منافع سودجویانه عمدی یا سهوی)
۶-ابهام و بی‌دقتی در تدوین گزارش پژوهش با روشن و شفاف‌نبودن مرز بین دستاورد‌های علمی پژوهشگر و یافته‌های دیگر پژوهشگران
۷- بازنویسی گفته‌های دیگران، بازی با الفاظ، زیاده‌نویسی، کلی‌گویی، جزم‌اندیشی و مصرف‌گرایی
۸- تعصب، حسادت، کینه و خشم، غرض‌ورزی عاطفی، توهین و جسارت، تحقیر و استخفاف دیگران، حرمت‌شکنی، بزرگ‌نمایی خود و موضوع، انفعال در نگره‌ها و باورها به‌دلیل دگرباوری، فریب، آزار و اذیت، بهره‌برداری ناپسند از واژه‌ها و افراد
۹- استفاده از یا استناد به منابع مشکوک و فاقد اعتبار علمی (مجله، سایت حامی مقاله و نویسنده مقاله)
۱۰- رعایت‌نکردن منافع ملی در کلیه مراحل انجام پژوهش
۱۱- استفاده خلاف واقع از عناوینی مانند دکتر، کارشناس‌ارشد، استاد، دانشیار، استادیار و… در آثار پژوهشی
۱۲- هرگونه حذف و تغییر در نشانی اصلی نویسنده یا نویسندگان مقالات علمی
۱۳- عدم استفاده از واژه‌های متناسب با کار انجام‌شده نظیر ترجمه، تألیف، تصنیف، تحقیق
ب - عدم تعهد و مسئولیت نسبت به ذینفعان
۱۴- رعایت‌نکردن منافع ذینفعان در تمام مراحل پژوهش
۱۵- انتساب غیرواقعی پژوهش به افراد فاقد هویت واقعی و فرد یا افرادی که نقشی در پژوهش ندارند و حذف مؤلف حقیقی (فرد یا افرادی که نقش بسزایی در جنبه‌های علمی پژوهشی داشته‌اند) از فهرست نویسندگان. در تمامی کارهای نوشتاری مشارکتی، باید نام کلیه کسانی که در انجام پژوهش، جمع‌آوری داده‌ها و نظیر آن مشارکت علمی داشته‌اند به‌عنوان مولف ذکر شود. در صورت عدم رضایت آنان، یک یا چند مولف مجاز به استفاده از داده‌های آنها نخواهند بود.
۱۶- رعایت‌نکردن ترتیب درج اسامی براساس سهم هریک از نویسندگان در نگارش پژوهش و مشارکت خلاقانه آنها
۱۷- سوءاستفاده از منابع مالی تخصیص‌داده‌شده جهت انجام پژوهش
۱۸- کتمان نتایج خاصی از تحقیق در ازای دریافت وجوهی از متولیان تحقیق یا تهیه گزارش‌های چندگانه که سبب مخدوش‌شدن نتایج تحقیق و سردرگمی خوانندگان شود.
۱۹- عدم اظهار اطلاعات مربوط به بودجه، افراد یا موسسات حمایت‌کننده و مرتبط با پژوهش، یا اظهارات غیرواقعی در این زمینه
۲۰- عدم اعلان نام مرکزی که پژوهش در آنجا انجام شده
۲۱- تهیه و ارسال مقاله با ذکر نام همکاران و بدون اطلاع قبلی آنها از محتوای مقاله و محل ارسال آن
ج - جعل داده‌ها
۲۲- ساخت، ثبت و انتشار داده‌ها یا نتایج یک پژوهش یا محصول علمی به‌صورتی که تمام یا بخشی از داده‌ها یا نتایج مذکور اصلا وجود نداشته یا غیرواقعی باشد. مانند:
- ارائه نتیجه‌های ساختگی به‌جای نتیجه‌های آزمایش یا خروجی دستگاه‌های اندازه‌گیری یا نرم‌افزار
- جابه‌جاکردن نتیجه‌های بررسی با نتیجه‌های یک بررسی دیگر
- ساختن داده‌های غیرواقعی یا دادن گزارش غیرواقعی یا ثبت غیرواقعی آنچه واقعا روی نداده است
- ارائه اطلاعات ساختگی که درواقع هیچ اقدامی برای گردآوری آنها نشده است
- داده‌سازی و استفاده از داده‌های مشابه جوامع تحقیقاتی دیگر
۲۳- دستکاری یا حذف عمدی کامل یا بخشی از داده‌ها، مراحل، روش‌ها، تجهیزات و مواد مورد استفاده در پژوهش به‌صورتی که با داده یا یافته‌های واقعی متفاوت باشد. مانند:
- ارائه مراحل آزمایشگاهی یا فرآیندهای غیرواقعی تحلیل، برای رسیدن به نتیجه‌هایی که در مقاله داده شده است
- استفاده از نرم‌افزارهای مختلف برای ایجاد تغییر غیرواقعی در شکل‌ها یا نمودارها
- تزئین یا بزرگ‌نمایی امور کوچک با هدف پنهان‌کردن واقعیات بزرگ
- دست‌بردن در داده‌ها، حذف، تعدیل یا اضافه‌کردن به داده‌ها به‌نحوی‌که آنچه ارائه می‌شود کاری نو بنماید و یا نظریه‌ای خاص درست جلوه کند
- دستکاری عمدی دستگاه‌ها و روند تحقیق، به‌نحوی‌که نظریه‌ای خاص درست یا غلط جلوه کند
- بیان ادعا یا پدیده‌ای که واقعی نباشد
۲۴- کپی‌برداری کامل یا بخشی از یافته‌های پژوهشی یا محصولات علمی بدون استناد و ارجاع مناسب به صاحب اثر. شامل:
- اقتباس نزدیک افکار و الفاظ نویسنده دیگر
- تناظر یک‌به‌یک در بیان اندیشه‌ها و شباهت‌های ساختاری در نوشتار
- انتساب ایده‌ها، نظریات، فرآیندها، نتیجه‌ها یا کلمه‌های دیگران به خود، بدون ارجاع مناسب و با نیت ارائه به‌عنوان کار خویش
- استفاده‌کردن از نظریات یا کارکرد افراد دیگر و ارائه آن به‌عنوان کار خود بدون ذکر نام یا دادن اعتبار به آنها
- استفاده یا تقلید از زبان، فکر یا نوشته نویسنده دیگر و ارائه آن به نام خود
- استفاده از کار شخص دیگر به‌شکل کلمات، فرآورده‌ها و یا نظریات برای نفع شخصی، بدون ارجاع به کار اولیه
- ترجمه کل یا بخشی از آثار دیگران بدون کسب اجازه از مبادی ذیربط، و معرفی آن به‌عنوان پژوهش اصیل علمی
- برداشتن اصل یک مقاله و ثبت آن به نام خود در محل دیگر، مانند ترجمه یک مقاله ISI و چاپ آن در مجلات علمی داخلی
- استفاده کامل یا بخشی از مقالات، پایان‌نامه و کتاب‌های دیگران بدون ارجاع به نویسندگان مقاله، پایان‌نامه، کتاب یا اثر دیگر
- کپی‌برداری غیرقانونی از نتایج پایان‌نامه دیگران
- رعایت‌نکردن کلیه موازین اخلاقی مرتبط با منابع و آثار چاپی در هنگام استفاده از منابع و آثار الکترونیکی
- رعایت‌نکردن ارجاع‌دهی مطابق نظام‌های ارجاع‌دهی مرسوم
- کپی‌برداری یا ترجمه مستقیم اغلب، شامل یک پاراگراف یا بیشتر، از منبع اصلی به‌شکل “کلمه به کلمه” یا “جمله به جمله” (بدون پاورقی).
- کپی‌برداری غیرقانونی از نتایج مقالات: استفاده از اصل جمله و آوردن آن در مقاله دیگر، بدون ارجاع به متن اصلی و اجازه کتبی از مالک معنوی آن، به‌طوری‌که استفاده از شکل‌ها، نمودارها، جداول، منحنی، عکس، روش‌های انجام یک فرآیند، پرسشنامه تدوین‌شده و هر چیز دیگر، مستقیما توسط مولف حاصل نشده باشد
- کپی‌کردن جملات “کلمه به کلمه” یا مونتاژ پاراگراف‌ها “جمله به جمله” از منابع گوناگون، علیرغم اشاره به ماخذ آنها در انتهای هر جمله یا پاراگراف
- کپی‌برداری از ساختار نوشتاری دیگران، به‌عبارت‌دیگر، دنبال‌کردن الگوی نوشتاری دیگران به همان فرم
و - اجاره علمی
۲۵- منظور این است که پژوهشگری به‌جای آنکه خود به انجام پژوهش یپردازد، افرادی را برای این منظور به کار گیرد و خودش در فعالیت پژوهشی تلاش نکند، سپس، بعد از تحویل کار، با دخل و تصرف اندکی در پژوهش، آن را به نام خود منتشر کند.
ز - عدم رعایت حقوق مالکیت معنوی و مسئولیت پژوهش انجام‌شده
۲۶-چاپ مقاله توسط دانشجو (پس از فارغ‌التحصیلی) به‌طوری‌که استاد(ان) راهنما یا همکاران فعالیت علمی از مفاد آن مطلع نباشند.
۲۷- نپذیرفتن مسئولیت محتوای مقاله (صحت مطالب مندرج در مقاله)، توسط نویسندگان آن
۲۸- فقدان پذیرش مسئولیت گروه پژوهشی و صحت کل پژوهش توسط نویسنده مسئول
۲۹- عدم سپاسگزاری از افراد حقیقی و حقوقی مشارکت‌کننده در پژوهش در بخش سپاسگزاری، که نویسنده یا نویسندگان براساس مستندات، ملزم به ذکر نام آنها بوده‌اند.
۳۰- انتساب غیرواقعی پژوهش به موسسه‌ای که نقشی در اصل پژوهش یا فعالیت حرفه‌ای نویسنده نداشته است.
۳۱-رعایت‌نکردن ترتیب درج اسامی در مقالات مستخرج از پایان‌نامه به‌ترتیب، اسم دانشجو، استاد(ان) راهنما و استاد(ان) مشاور
۳۲- عدم مسئولیت‌پذیری استاد راهنما درباب محتوای پایان‌نامه (درستی/نادرستی) به‌عنوان شخص مسئول
۳۳- اضافه‌کردن اسم افراد در مقاله جهت ارتقای اعتبار مقاله بدون اطلاع آنها
۳۴- دادن اطلاعات پایان‌نامه دانشجوی درحال دفاع یا فارغ‌التحصیل توسط استاد(ان) راهنما یا مشاور، به دیگران و چاپ آن اطلاعات درقالب مقاله، حتی در صورت ذکر نام دانشجو یا انتشار آن به‌صورت پایان‌نامه افراد دیگر
۳۵-مصادره یا سوءاستفاده از ایده‌ها یا اطلاعات اثر تحت داوری توسط سردبیران و داوران این آثار که برای مجلات، کنفرانس‌ها و… ارسال شده است.
۳۶-انتشار نتایج طرح‌های پژوهشی، پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها توسط دانشجو و عضو هیئت‌علمی درقالب کتاب، مقاله و… بدون هماهنگی و اخذ مجوز از معاونت پژوهشی دانشگاه به‌عنوان مالک حقوق مادی و معنوی این دست پژوهش‌ها
۳۷- چاپ مقالات با استفاده از پایان‌نامه دانشجویی توسط استاد راهنما یا مشاور بدون درج نام دانشجو یا همکار پایان‌نامه و رساله
۳۸- استفاده غیرقانونی از مواد، محتواها، نشان‌های تجاری، رموز تجاری یا اموال فکری تحت پوشش قانون کپی‌رایت
۳۹- استفاده از نام، عنوان و آرم موسسات و سازمان‌ها بر روی کتاب، مقاله و… بدون کسب مجوز
۴۰- ترجمه متون علمی و ادبی بدون اخذ مجوز از نویسنده اصلی اثر
ح - انتشار مجدد
۴۱- چاپ مجدد یک کتاب، مقاله و اثر ادبی و علمی یا بخش‌هایی از اثر که قبلاً در یک نشریه چاپی یا الکترونیکی به چاپ رسیده باشد.
- چنانچه نویسنده مقاله‌ای که در یک نشریه در دست بررسی برای انتشار است، تصمیم بگیرد، به‌هردلیلی، آن مقاله را برای نشریه دیگری ارسال کند، باید ابتدا انصراف خود را از انتشار مقاله، به‌صورت کتبی و با ذکر دلیل، به نشریه اول اعلام نماید. این‌کار، حداکثر تا پیش از اعلام پذیرش مقاله برای انتشار در نشریه اول امکان‌پذیر است.
- چنانچه نتایج یک پژوهش به‌صورت خلاصه در مجموعه مقالات یک کنفرانس علمی به چاپ رسیده باشد، ارسال آن، جهت بررسی و چاپ به صورت کامل در یک نشریه بلامانع است.
۴۲- پژوهشگر، داده‌های مقاله پیشین خود را با اندکی تغییر در متن، در مقاله‌ای با عنوان جدید به چاپ برساند.
۴۳- چاپ کامل مقاله یا مقاله با شباهت زیاد در یک مجله دیگر
- دارنده ایده علمی می‌تواند مقاله‌ای را که به یک زبان چاپ شده است، به یک زبان دیگر به چاپ برساند، مشروط بر آنکه به مقاله اول ارجاع بدهد.
- تکرار قسمت‌هایی از بخش مواد و روش‌ها در مقالات بعدی همان نویسنده(گان)، درصورت ضرورت، بلامانع است، اما درهرحال ذکر مرجع لازم است.
۴۴- خریدوفروش آثار پژوهشی (مقالات، پایان‌نامه و…) به‌نحوی‌که خریدار، تحقیق را به نام خود به‌عنوان پژوهشگر یا پدیدآورنده و صاحب اثر استفاده کند.
۴۵- ضبط، خرید، فروش و سوءاستفاده از سخنرانی افراد دیگر بدون کسب اجازه
ک - جعل هویت
۴۶- ارائه اشتباه هویت خود یا هویت افراد دیگر در بافت علمی / دانشگاهی
۴۷- انتشار آثاری با اسامی جعلی یا با اسامی افراد دیگر بدون اجازه آنها
۴۸- جعل امضا و تهیه گواهی پذیرش جعلی جهت اخذ امتیاز
دفعات مشاهده: 385 بار | دفعات چاپ: 46 بار | دفعات ارسال به دیگران: 0 بار |
0 نظر
نظرسنجی
