جلد 4، شماره 1 - ( بهار و تابستان 1402 )                   جلد 4 شماره 1 صفحات 407-369 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Rahmani Z M, souri R. Rereading and Criticizing the Reality of the Body from Theological and Philosophical Viewpoints, and Introducing a New Approach. پژوهش های مابعدالطبیعی 2023; 4 (1) :369-407
URL: http://mi.khu.ac.ir/article-1-198-fa.html
رحمانی زاده محسن، سوری روح الله. بازخوانی و نقد حقیقت جسم از نگاه کلامی و فلسفی و ارائه دیدگاه برگزیده. پژوهش های مابعدالطبیعی. 1402; 4 (1) :369-407

URL: http://mi.khu.ac.ir/article-1-198-fa.html


دانشگاه خوارزمی
چکیده:   (1192 مشاهده)

این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی درپی پاسخ به پرسش کهن «جسم چیست؟» می­باشد. این پرسش در فلسفه یونان باستان، و نیز آثار کلامی و فلسفی دوره اسلامی مطرح بوده است. هدف این پژوهش دست ‌یافتن به تعریفی دقیق از جسم است تا با کمکِ آن بتوان، مبادی تصوری مباحث مختلف فلسفی و اعتقادی را به­دست آورد. برای این منظور نخست تعریف­های لغوی جسم، و سپس با رعایت ترتیب زمانی دیدگاه­های گوناگون علمی، نقد و بررسی می­گردد. مهم­ترین این دیدگاه­ها عبارتند از دیدگاه ذی‌مقراطیس (دموکریتوس)، دیدگاه متکلمان، فیلسوفان مشاء، شیخ اشراق، و ملاصدرا. پس از بررسی و نقد دیدگاه­های یاد شده، دیدگاه برگزیده این مقاله ارائه خواهد شد: موجودِ دارای امتداد، جسم است، خواه محسوس باشد و خواه نامحسوس، همچون جسم مثالی، خواه جزء داشته باشد و خواه نداشته باشد، هرچه ممتد باشد، جسم است و از آن وجود واحد عقل، مفاهیم هیولی، صورت جسمیه و نوعیه را درک می‌کند.
 

واژه‌های کلیدی: جسم، ماده، هیولی، صورت جسمیه، صورت نوعیه
متن کامل [PDF 1310 kb]   (280 دریافت)    
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی | موضوع مقاله: فلسفی

فهرست منابع
1. آملی، محمدتقی (بی‌تا)، درر الفوائد، قم، اسماعیلیان.
2. ابن‌دُرَید، محمد بن حسن (1987م)، بیروت، دارالعلم للملایین.
3. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1376)، الشفاء (الالهیات)، تصحیح و تعلیق آیت‌الله حسن حسن‌متوفّای آملی، قم، بوستان کتاب قم.
4. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1381)، الإشارات و التنبیهات، تصحیح مجتبی زارعی، قم، بوستان کتاب قم.
5. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404ق)، التعلیقات، قم، مرکز الإعلام الإسلامی.
6. ابن‌فارس، احمد (1404ق)، قم، مکتب الإعلام الإسلامی.
7. ابن‌کُمّونه، سعد (1387)، شرح التلویحات اللوحیة، تهران، میراث مکتوب.
8. ازهری، محمد بن احمد (1421ق)، بیروت، دارإحیاء التراث العربی.
9. بهمنیار، ابن مرزبان (1375ش)، التحصیل، تهران، دانشگاه تهران.
10. تهانوی، محمدعلی بن علی (1996م)، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون.
11. جوهری، اسماعیل بن حماد (1404ق)، بیروت، دارالعلم للملایین.
12. خمینی، سیدمصطفی (1376)، تعلیقات علی الحکمة المتعالیة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
13. دشتکی، منصور بن محمد (1382)، إشراق هیاکل النور لکشف ظلمات شواکل الغرور، تصحیح: علی اوجبی، تهران، مرکز پژوهشی ميراث مکتوب.
14. سبزواری، ملاهادی (1422ق)، شرح المنظومه، تعلیقه حسن حسن¬متوفّای آملی، قم، نشر ناب.
15. سهروردی، شهاب‌الدین (1372)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تهران، پژوهشگاه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
16. سیوری حلِّی(1405ق)، ارشادالطالبین إلی نهج المسترشدین، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
17. شاه‌آبادی، محمد (1381)، رشحات الحکمة تعلیقة علی الأسفار، قم، انتشارات مهدی‌یار.
18. شهرزوری، محمد (1383)، رسائل الشجرة الإلهیة، تهران، مؤسسه حکمت و فلسفه ایران.
19. شیرازی، قطب‌الدین (1392)، شرح حکمة الإشراق، تعلیق صدرالدین شیرازی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
20. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، (1368)، الحکمة المتعالیّة فی الأسفار الأربعة العقلیة، قم، انتشارات مصطفوی.
21. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1382)، شرح و تعلیقه بر الهیات شفاء، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
22. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1422ق)، شرح الهدایة الأثیریة، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی.
23. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1392)، تعلیقات علی شرح حکمة الإشراق، در: شیرازی، قطب‌الدین، (1392)، شرح حکمة الإشراق
24. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1388)، الشواهد الربوبیة، تصحیح سید جلال ‌الدین آشتیانی، قم، بوستان کتابِ قم.
25. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1375)، مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألّهین، تصحیح حامد ناجی، تهران، انتشارات حکمت.
26. صدر، سیدرضا (1378)، الفلسفة العلیا، قم، بوستان کتاب قم.
27. طباطبایی، سیدمحمدحسین، (1386)، نهایةالحکمة، تصحیح و تعلیق غلامرضا فیّاضی، قم، مؤسسه امام خمینی(ره).
28. طوسی (شیخ طوسی)، محمد بن حسن (1414ق)، الرسائل العشر، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
29. طوسی (شیخ طوسی)، محمد بن حسن (1406ق)، الإقتصاد فیما یتعلّق بالإعتقاد، چاپ دوم، بیروت، دارالأضواء.
30. طوسی (شیخ طوسی)، محمد بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
31. طوسی (محقق طوسی، خواجه نصیرالدین طوسی)، محمد بن محمد (1386)، شرح الإشارات و التنبیهات، تحقیق آیت‌الله حسن‌زاده آملی، قم، بوستان کتاب قم.
32. طوسی (محقق طوسی، خواجه نصیرالدین طوسی)، محمد بن محمد (بی‌تا)، قواعد العقائد، تعلیقات آیت‌الله جعفر سبحانی، قم، مؤسسه امام صادق(ع).
33. عبودیت، عبدالرسول (1393)، حکمت صدرایی به روایت علامه طباطبایی، قم، انتشارات مؤسسه امام خمینی، چاپ یکم.
34. عبودیت، عبدالرسول (1391)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، تهران و قم، سمت و انتشارات مؤسسه امام خمینی.
35. عُکبری، محمد بن‌محمد (شیخ مفید)، (1413ق)، مجموعه مصنفات، چاپ اول، قم، المؤتمر العالَمی للشیخ المفید.
36. علم الهدی، سیدمرتضی (1411ق)، الذخیرة فی علم الکلام، قم، مؤسسة النشرالإسلامی.
37. فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق)، کتاب العین، قم، دارالهجرة.
38. فروغی، محمدعلی (1390)، سیر حکمت در اروپا، تهران، زوار.
39. فیض، محمد بن مرتضی (مشهور به ملامحسن)، (1425ق)، الشافی فی العقائد و الأحکام و الأخلاق، قم، نشر لوح محفوظ.
40. قاضی عبدالجبّار، احمد (1422ق)، شرح الأصول الخمسة، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
41. قیصری، داود بن محمود (1375)، تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
42. کاپلستون، فردریک، (1380)، تاریخ فلسفه، تهران، سروش.
43. کنی، آنتونی (1398)، تاریخ فلسفه غرب، تهران، کتاب پارسه.
44. ماتریدی، ابومنصور (1427ق)، کتاب التوحید، بیروت، دارالکتب العلمیّة.
45. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1378)، آموزش فلسفه، تهران، شرکت سازمان تبلیغات.
46. مصباح‌یزدی، محمدتقی (1398)، شرح الهیات شفاء، قم، مؤسسه امام خمینی (ره).
47. مطهری، مرتضی (1376)، مجموعه آثار، تهران، انتشارات صدرا.
48. یزدان‌پناه، سیدیدالله، (1396)، حکمت اشراق، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پایگاه عمومی نشریات یکتاوب می باشد.

طراحی و برنامه نویسی و مالکیت فکری متعلع به : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC-BY-NC-ND 

Designed & Developed & coptright of web platform by : Yektaweb