جلد 6، شماره 1 - ( بهار و تابستان 1404 )
جلد 6 شماره 1 صفحات 152-129 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rastaei H. A Critical Analaysis of Allamah Tabātabāī’s Two Philosophical and Theoretical Approaches to the Discovery of Knowledge. پژوهش های مابعدالطبیعی 2025; 6 (1) :129-152
URL: http://mi.khu.ac.ir/article-1-317-fa.html
URL: http://mi.khu.ac.ir/article-1-317-fa.html
راستایی حامده. تحلیل انتقادی دو رویکرد فلسفی و اصولی علامه طباطبایی نسبت به مسأله کاشفیت علم. پژوهش های مابعدالطبیعی. 1404; 6 (1) :129-152
موسسه آموزش عالی آل طه ، h.rastaei@aletaha.ac.ir
چکیده: (562 مشاهده)
مسألۀ کاشفیت علم از مسائل بنیادین در دانش معرفتشناسی است که مانند دیگر مسائل آن دانش، بهقدر مسائل هستیشناسانه مورد توجه فیلسوفان قرار نگرفته است. با این حال، علامه طباطبایی علاوه بر نگارش متنی مستقل دربارۀ کاشفیت علم، مقالۀ «ارزش معلومات» از مجموعه مقالات اصول فلسفه و روش رئالیسم، در جایجای آثار خویش به این مسأله پرداخته است. او دو رویکرد به مسألۀ کاشفیت علم دارد: در رویکرد فلسفی خود بر اساس عینیت ماهوی، علم حصولیِ تصدیقیِ یقینی را کاشف از معلوم بالعرض می‌داند، اما در رویکرد اصولی خود، کاشفیت حقیقی را از علم نفی میکند تا مسیر کاشفیت اعتباری آن را هموار سازد. عینیت ماهوی بدین سبب که به معقولات ثانی فلسفی و منطقی راه ندارد، و نیز بدین سبب که با اصالت وجود در منافات است، نمی‌تواند مناط کاشفیت علم بهشمار آید؛ این پژوهش بر پایۀ روش تحلیل منطقی مفاهیم، نشان داده است که دو دلیل علامه طباطبایی در رویکرد اصولی‌اش نسبت به مسألۀ کاشفیت علم ناتمام بوده و در نتیجه سلب کاشفیت حقیقی از علم ناموجه بهشمار می‌آید. ناتمامیت آن دو دلیل مستند به این دو ایده است اول، این‌که چیزی می‌تواند ربط باشد و در عین ربط بودن، چیزی دیگر را بازنمایی کند، و دوم، چیزی می‌تواند بدون آنکه فانی در چیزی دیگر باشد، آن را بازنمایی کند.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
فلسفی
فهرست منابع
1. احدی، علی؛ سلیمانی امیری، عسکری؛ صانعی، علیرضا (1401)، قطع و یقین از منظر علم اصول و معرفتشناسی بر پایۀ دیدگاه آخوند خراسانی و علامه طباطبایی، معارف عقلی، شمارۀ چهل و چهارم، 33 تا 56.
2. اصفهانی، محمد حسین (1429ق)، نهایة الدرایة، بیروت: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
3. انصارى، مرتضى بن محمد امين (1416ق)، فرائد الاصول، قم: مجمع الفكر الاسلامی.
4. حائری اصفهانی، محمد حسین¬بن عبدالرحیم (1404ق)، الفصول الغرویه فی الاصول الفقهیه، قم، دار احیاء العلوم الاسلامی.
5. خراسانى، محمد كاظم بن حسين (1409ق)، کفایة الاصول، قم: مؤسسة آل‌البيت علیهم‌السلام لاحیاء التراث.
6. خراسانى، محمد كاظم بن حسين (1410 ق)، درر الفوائد فی الحاشية على الفرائد، تهران: مؤسسة الطبع و النشر التابعة لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی.
7. شیرازی، محمد بن ابراهیم [صدر المتألهین] (1423ق)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
8. طباطبایی، سید محمد حسین (1402ق)، حاشیة الکفایة، قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
9. طباطبایی، سید محمد حسین (1404ق)، نهایة الحکمة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
10. طباطبایی، سید محمد حسین (1420ق)، بدایة الحکمة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
11. طباطبایی، سید محمد حسین(1371ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: اسماعیلیان.
12. طباطبایی، سید محمد حسین(1387ش)، اصول فلسفۀ رئالیسم، قم: بوستان کتاب.
13. طباطبايى، سید محمد حسين (1386)، نهاية الحكمة با تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی، قم: مركز انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی.
14. طوسی، محمد بن محمد [خواجه نصیر الدین طوسی] (1383)، اجوبة المسائل النصیریة، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.
15. مجموعۀ نویسندگان (1381)، مرزبان وحی و خرد، یادنامۀ مرحوم علامه سید محمد حسین طباطبایی، قم: بوستان کتاب قم.
16. مظفر، محمد رضا (1424ق)، المنطق، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة.
17. ملایی، رضا (1393)، بررسی تبیین‌های مختلف از کاشفیت علم حصولی در فلسفه اسلامی، حکمت اسراء، شمارۀ بیست و دوم، 53 تا 72.
18. میرزای قمی، ابوالقاسم¬بن¬محمد حسن (1430ق)، القوانین المحکمه فی الاصول، قم: احیاء الکتب الاسلامیه.
19. نیکویی، مجید؛ سیمایی صراف، حسین (1398)، نقدی بر کاشفیت قطع از واقع در پرتو معرفت شناسی جدید، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال یازدهم، شمارۀ بیستم، 373 تا 402.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
نظرسنجی
