محمدمهدی مقدس، علی فتح طاهری،
جلد ۳، شماره ۲ - ( ۷-۱۴۰۱ )
چکیده
باور به جهان خارج و مسئله مرجع عینی تصورات، پرسشی بنیادین است که در هر نظام شناختی کوشیده می‌شود تا برای آن پاسخی تدارک شود. در فلسفه دکارت بنا بر اصل کوجیتو (cogito ergo sum)، ابتدا من و سپس جهان اثبات می‌شود، بااین‌حال تمایز میان من و جهان، یا سوژه و ابژه، همواره این پرسش را پیش روی ما قرار می‌دهد که مرجع عینی تصورات ما چگونه ثابت می‌شود و چیست‌اند؟ آیا اشیاء مستقل از ذهن هستند؟ یا همان چیزهاییاند که ما میبینیم، حس میکنیم، میبوییم، میچشیم یا لمس میکنیم؟ بهعبارتی دیگر آیا آنها فقط دادههای حسیاند یا تصوراتی از این دادهها هستند؟ و اینکه آیا اشیاء مستقل از ذهن هستند، اما ما تصوراتی از آنها داریم و دادههای حسی را از آنها دریافت میکنیم؟ تجربه‌گرایانی مانند لاک، بارکلی و هیوم هریک دلایلی برای توضیح این مرجع عینی به دست داده‌اند. در این مقاله ابتدا مقصود هریک از این فیلسوفان از مفهوم تصور و شیء را مورد بررسی قرار میدهیم، سپس باور آنها درباره منشأ تصورات و جهان خارج را بررسی کرده و، می‌کوشیم تا به نحوی نقادانه اشکالات وارد بر هر یک را نشان دهیم. درنهایت در دو سطحِ (۱) وجود اشیای خارج و، (۲) تطابق آنها با تصورات ذهن، مسئله شکاکیت را بررسی میکنیم و، نشان میدهیم که باور کدامیک از این فیلسوفان را میتوان منتهی به شکاکیت دانست و باور کدامیک را نمیتوان.
